การให้อาหารและการจัดการทั่วไป

ข้อควรรู้เกี่ยวกับการให้อาหารสุนัข

การปฏิบัติตามโปรแกรมการให้อาหารที่ออกแบบไว้อย่างเหมาะสมโดยเคร่งครัดนั้นเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งเสริมให้เกิดการเริ่มต้นที่ดีในการวางแผนโภชนาการสำหรับลูกสุนัข

การวางแผนอาหารที่เหมาะสมนั้นเป็นเรื่องสำคัญที่ทำให้มั่นใจได้ว่าลูกสุนัขได้รับอาหารตรงตามความต้องการทางด้านคุณค่าทางโภชนาการ ซึ่งส่งผลกระทบอย่างมากต่อการเติบโตและพัฒนาการของลูกสุนัข การปฏิบัติตามโปรแกรมการให้อาหารที่ออกแบบไว้อย่างเหมาะสมโดยเคร่งครัดนั้นเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งเสริมให้เกิดการเริ่มต้นที่ดีในการวางแผนโภชนาการสำหรับลูกสุนัข

ลูกสุนัขต้องการคุณค่าทางโภชนาการพิเศษกว่าช่วงอายุอื่น

ลูกสุนัขอยู่ในวัยที่อวัยวะต่างๆ กำลังเจริญเติบโต ดังนั้น ลูกสุนัขจึงต้องการอาหารเพื่อช่วยในการเจริญเติบโตและส่งเสริมพัฒนาการด้านต่างๆ ในปริมาณที่มากกว่าสุนัขที่โตเต็มวัยแล้ว ในช่วง 2-3 สัปดาห์แรกหลังหย่านม ลูกสุนัขต้องการอาหารต่อน้ำหนักตัว 1 ปอนด์เพิ่มขึ้นเป็น 2 เท่าเท่ากับปริมาณอาหารที่รับประทานเมื่อโตเต็มวัย ในการให้อาหารลูกสุนัขนั้น ท่านจะต้องให้อาหารเสริมสร้างร่างกายทุกชนิดที่ลูกสุนัขต้องการเพื่อนำไปใช้ในการเจริญเติบโตและพัฒนา ซึ่งได้แก่ โปรตีนซึ่งช่วยให้กล้ามเนื้อแข็งแรง แคลเซียมซึ่งช่วยให้กระดูกและฟันแข็งแรง เหล็กซึ่งช่วยบำรุงเลือด และแคลอรี่ในปริมาณที่เพียงพอให้สุนัขมีพลังงานไปเผาผลาญ ลูกสุนัขส่วนใหญ่พร้อมจะหย่านมเมื่ออายุได้ 6 สัปดาห์ ลูกสุนัขที่ทานอาหารแข็งจากจานของแม่จะสามารถหย่านมได้เองเมื่ออายุได้ 4-5 สัปดาห์ ในช่วง 2-3 สัปดาห์แรกหลังหย่านม ควรผสมอาหารเม็ดสำหรับลูกสุนัขกับของเหลวเพื่อให้ลูกสุนัขรับประทานอาหารได้ในปริมาณที่เพียงพอต่อการเจริญเติบโต โดยผสมในอัตราส่วนน้ำอุ่น 1 ส่วนต่ออาหารเม็ดสำหรับลูกสุนัข 3 ส่วน ซึ่งจะช่วยให้อาหารมีรสชาติยิ่งขึ้นและรับประทานได้ง่ายขึ้น ควรจำกัดเวลาให้ลูกสุนัขรับประทานอาหารมื้อละไม่เกิน 1 ชั่วโมง สำหรับอาหารเม็ดผสมน้ำหรืออาหารกระป๋องซึ่งวางทิ้งไว้ที่อุณหภูมิห้องอาจมีรสเฝื่อนและอาจบูดได้หากทิ้งไว้เป็นเวลาหลายชั่วโมง

ตารางการให้อาหาร
ลูกสุนัขพันธุ์ที่มีขนาดเล็กควรได้รับอาหารอย่างน้อย 3 ครั้งต่อวัน ในขณะที่ลูกสุนัขพันธุ์ขนาดกลางและใหญ่ควรได้รับอาหารอย่างน้อย 2 ครั้งต่อวันจนกว่าความต้องการอาหารต่อน้ำหนักตัว 1 ปอนด์จะเริ่มคงที่เมื่อโตเต็มวัย ตารางการให้อาหารสำหรับสุนัขสายพันธุ์เล็กสามารถลดลงเป็นวันละ 2 ครั้งเมื่ออายุ 4-5 เดือน และลดลงเหลือวันละ 1 ครั้งเมื่ออายุ 8-9 เดือน สำหรับสุนัขสายพันธุ์ใหญ่และใหญ่มากนั้น การให้อาหารวันละ 2 ครั้งตลอดทุกช่วงอายุถือว่าเหมาะสม เมื่ออายุได้ 4 เดือน ฟันน้ำนมของลูกสุนัขจะหลุดออกและค่อยๆ ทดแทนด้วยฟันแท้ ในช่วงอายุนี้ สามารถลดปริมาณน้ำที่ใช้ผสมอาหารเม็ดลงได้และค่อยๆ ลดลงจนไม่ต้องผสมอีกต่อไป ทั้งนี้ ท่านยังคงให้อาหารเม็ดผสมน้ำได้ต่อไปหากต้องการ อย่างไรก็ตาม อาหารเม็ดไม่ผสมน้ำนั้นมีผลดีต่อสุขภาพฟัน เนื่องจากการเคี้ยวของสุนัขนั้นเป็นเสมือนการแปรงฟันที่ช่วยให้ฟันขาวสะอาด การให้อาหารเม็ดสำหรับลูกสุนัขจะสะดวกกว่าและประหยัดกว่าอาหารประเภทอื่นต่อการให้หนึ่งครั้ง ปริมาณการให้อาหารต่อวันที่ผู้ผลิตแนะนำไว้บนห่ออาหารเม็ดนั้นเป็นเพียงแนวทางที่ช่วยให้ท่านสามารถกะปริมาณอาหารที่ควรให้ลูกสุนัขได้เท่านั้น แต่พึงระลึกไว้เสมอว่าลูกสุนัขแต่ละตัวไม่เหมือนกัน ปริมาณอาหารที่ลูกสุนัขของท่านต้องการอาจจะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับขนาด กิจกรรมที่ทำ อัตราการเผาผลาญ และสภาพแวดล้อม

การสร้างนิสัยการรับประทานที่ดี

ในขณะให้อาหารแก่ลูกสุนัขนั้น ท่านกำลังสร้างนิสัยการรับประทานให้ลูกสุนัขด้วย โดยควรให้อาหารแก่ลูกสุนัขตรงที่เดิมและในเวลาเดิมเพื่อฝึกนิสัย แม้ว่าการให้อาหารสุนัขในช่วงเย็นจะทำให้ลูกสุนัขไม่ส่งเสียงในตอนกลางคืน แต่อาจทำให้ลูกสุนัขปัสสาวะหรืออุจจาระในตอนกลางคืน ซึ่งการให้อาหารในตอนเช้าจะสะดวกกว่าเนื่องจากลูกสุนัขจะปัสสาวะหรืออุจจาระก่อนท่านออกไปทำงานหรือเริ่มจัดการงานบ้าน นอกจากนี้ สมาชิกในบ้านจะต้องไม่ให้อาหารแก่ลูกสุนัขขณะรับประทานอยู่ที่โต๊ะอาหารโดยเด็ดขาด เนื่องจากอาจทำให้ระบบย่อยอาหารของลูกสุนัขผิดปกติ และมีนิสัยเลือกรับประทาน นอกจากนี้ ยังทำให้ลูกสุนัขของท่านมีนิสัยชอบขอหรือแม้แต่ขโมยอาหารจากโต๊ะอาหาร ไม่ควรให้กระดูกแก่ลูกสุนัขเนื่องจากอาจแตกเป็นเศษกระดูกและบาดคอหรือทางเดินอาหาร หรือกระดูกอาจติดคอของลูกสุนัขและทำให้สำลักหายใจไม่ออกได้

การดูแลจนกว่าลูกสุนัขจะโตเต็มวัย

ลูกสุนัขจะโตเต็มวัยเมื่ออายุได้ประมาณ 1 ปีสำหรับสุนัขสายพันธุ์เล็ก และประมาณ 15-18 เดือนสำหรับสุนัขสายพันธุ์ใหญ่บางพันธุ์ แม้ว่าลูกสุนัขของท่านอาจจะโตเต็มวัยก่อนอายุครบ 1 ปี แต่อวัยวะภายในของลูกสุนัขยังคงเติบโตและมีพัฒนาการต่อไป ดังนั้น จึงยังต้องการคุณค่าทางโภชนาการจากอาหารลูกสุนัขสูตรพิเศษอยู่เช่นเดิม สิ่งสำคัญอีกประการหนึ่ง คือ เราต้องคอยสังเกตสภาพร่างกายของลูกสุนัขอย่างสม่ำเสมอเพื่อป้องกันไม่ให้ลูกสุนัขมีน้ำหนักมากเกินไป แคลอรี่จากโปรตีน ไขมันและคาร์โบไฮเดรตในอาหารของลูกสุนัขจะให้พลังงานแก่ลูกสุนัขทิ่วิ่งเล่นตลอดเวลา ซึ่งแคลอรี่ที่ร่างกายไม่นำไปใช้เป็นพลังงานจะกลายเป็นไขมันและสะสมอยู่ในร่างกาย จากงานวิจัยล่าสุด พบว่าหากร่างกายได้รับปริมาณแคลอรี่มากเกินไป จะทำให้ร่างกายมีน้ำหนักเกินปกติ ซึ่งอาจส่งผลต่อพัฒนาการของลูกสุนัขได้

การดูแลให้ลูกสุนัขมีพัฒนาการตามปกติ

งานวิจัยจากหลายแหล่งในสหรัฐอเมริกาและสวีเดนชี้ให้เห็นว่าการควบคุมปริมาณแคลอรี่ที่ร่างกายได้รับจะเป็นประโยชน์และส่งเสริมพัฒนาการของลูกสุนัขสายพันธุ์ใหญ่ ในการควบคุมปริมาณแคลอรี่ที่ร่างกายของลูกสุนัขได้รับนั้น ท่านจะต้องให้อาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการอย่างสมบูรณ์และสมดุล โดยลูกสุนัขจะต้องไม่มีภาวะขาดอาหาร และต้องจำกัดปริมาณแคลอรี่เพื่อให้ลูกสุนัขมีรูปร่างที่ดีและแข็งแรงสมบูรณ์ หากท่านต้องการให้อาหารแก่ลูกสุนัขเพื่อให้ลูกสุนัขมีสุขภาพดีที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ โปรดดำเนินการตามคำแนะนำต่อไปนี้ เลือกอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการอย่างสมบูรณ์และสมดุล โดยเป็นสูตรที่ออกแบบสำหรับลูกสุนัขโดยเฉพาะ ไม่ควรให้อาหารเสริมแคลเซียม ฟอสฟอรัส และวิตามินดีพร้อมกับอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการอย่างสมบูรณ์และสมดุล ยกเว้นจะได้รับคำแนะนำจากสัตวแพทย์ ควบคุมปริมาณอาหารที่รับประทานเพื่อให้ลูกสุนัขของท่านเติบโตขึ้นด้วยรูปร่างที่สมส่วน

งานวิจัยสองชิ้นชี้ให้เห็นว่าอาหารเสริมเป็นสิ่งจำเป็น

หากลูกสุนัขได้รับอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการอย่างสมบูรณ์และสมดุลแล้ว ไม่จำเป็นต้องให้อาหารเสริมอีก ยกเว้นว่าจะได้รับการแนะนำจากสัตว์แพทย์เนื่องจากความจำเป็นทางการแพทย์ ในการศึกษาวิจัยของศูนย์ Purina Technology Center นักวิจัยได้ศึกษาค้นคว้าผลกระทบที่เกิดขึ้นหากใส่สารเสริมประเภทวิตามินลงใน Purina Puppy Chow โดยศึกษาเปรียบเทียบลูกสุนัขพันธุ์ลาบราดอร์รีทรีฟเวอร์ 2 ครอกตั้งแต่หย่านมจนกระทั่งอายุ 1 ปี ผลการศึกษา คือ ไม่พบความแตกต่างในปัจจัยการเติบโตที่สามารถวัดได้หรือสภาพร่างกายโดยทั่วไประหว่างลูกสุนัขทั้งสองครอก ในการศึกษาอีกชิ้นหนึ่งของศูนย์ Purina Technology Center มีการให้อาหารเสริมวิตามินและแร่ธาตุในปริมาณเกินจำเป็นแก่ลูกสุนัขที่กำลังโตซึ่งได้รับอาหารที่มีสารอาหารครบและสมดุลอยู่แล้ว หลังจากให้อาหารเสริมอยู่ 10 สัปดาห์ ได้มีการวิเคราะห์การทำงานของระบบภูมิคุ้มกันด้วยการวิเคราะห์ผลเลือดจากห้องปฏิบัติการเคมีเฉพาะทาง จากนั้นเปรียบเทียบผลตรวจเลือดกับลูกสุนัขที่ได้รับอาหารแบบเดียวกันแต่ไม่ได้รับอาหารเสริม ซึ่งไม่พบความแตกต่างระหว่างลูกสุนัขทั้งสองกลุ่ม ชี้ให้เห็นว่าอาหารเสริมไม่ได้ให้ประโยชน์ทางชีวภาพ การเจริญเติบโต หรือสุขภาพแต่อย่างใด

การรักษาสมดุลของแร่ธาตุ

อาหารเสริมรูปแบบที่ธรรมดาที่สุดและอาจมีอันตรายต่อร่างกายได้แก่แร่ธาตุ แคลเซียม และฟอสฟอรัส ปริมาณแคลเซียมในอาหารสำหรับลูกสุนัขที่มากเกินไปหรือน้อยเกินไปอาจทำให้กระดูกผิดปกติ โดยหากมีปริมาณแคลเซียมน้อยเกินไปประกอบกับฟอสฟอรัสและวิตามินดีในระดับต่ำจะส่งผลให้เป็นโรคกระดูกอ่อน ซึ่งมีอาการคือกระดูกอ่อนซึ่งจะงอจนผิดรูปเมื่อถูกน้ำหนักของลูกสุนัขกดทับ เจ้าของลูกสุนัขบางท่านจะผสมแคลเซียมในอาหารสำหรับลูกสุนัขมากเกินไปโดยเฉพาะเมื่อเป็นสุนัขสายพันธุ์ใหญ่ ซึ่งการเพิ่มแคลเซียมลงไปนั้นอาจทำให้กระดูกผิดปกติ แต่ถ้าหากให้ลูกสุนัขรับประทานอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการครบถ้วนและสมดุล เพียงเท่านี้ลูกสุนัขก็ได้รับแคลเซียมในปริมาณที่ร่างกายต้องการแล้ว แร่ธาตุในอาหารนั้นจะเกี่ยวโยงกันและไม่สามารถพิจารณาแยกเป็นชิ้นได้ โดยแคลเซียมและฟอสฟอรัสมีความสัมพันธ์อย่างชัดเจนในการสร้างกระดูกและฟันหากร่างกายได้รับในสัดส่วนที่เหมาะสม การได้รับแร่ธาตุชนิดใดชนิดหนึ่งมากหรือน้อยเกินไปจะส่งผลต่อการใช้แร่ธาตุอีกชนิดหนึ่งอย่างแน่นอน

บทบาทของวิตามินดี

การดูดซึมแคลเซียมและฟอสฟอรัสเข้าไปในกระดูกและฟันนั้นต้องการวิตามินดีปริมาณที่เหมาะสมในอาหาร โดยความต้องการวิตามินดีของลูกสุนัขจะเป็นไปตามระดับแคลเซียมและฟอสฟอรัสในอาหาร ทั้งนี้ หากรับประทานวิตามินดีในปริมาณมากเกินไป อาจเป็นพิษต่อลูกสุนัขได้

ข้อพึงระวัง

วิธีการที่เราเล่นกับลูกสนัขเป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ส่งผลกระทบต่อการเจริญเติบโตของกระดูกด้วยเช่นกัน การเล่นอย่างหนักหน่วงอาจทำให้กระดูกไม่เจริญเติบโตและวิธีนี้ควรหลีกเลี่ยง ถ้าหากเป็นการเล่นเบาๆ จะช่วยให้กล้ามเนื้อและเอ็นแข็งแรง

น้ำเป็นสิ่งสำคัญ

ควรเทน้ำดื่มสะอาดไว้ในภาชนะที่สะอาดเตรียมไว้สำหรับลูกสุนัขตลอดเวลา เพราะน้ำเป็นสิ่งที่สิ่งมีชีวิตขาดไม่ได้ และเป็นสารอาหารที่สำคัญที่สุดในการเอาชีวิตรอดระยะสั้นๆ แต่มักจะถูกลืมอยู่เสมอ น้ำมีบทบาทต่ออวัยวะทุกส่วนของร่างกาย วางชามใส่น้ำให้ใกล้กับชามอาหารเพื่อความสะดวก แม้ว่าเราจะจัดอาหารให้ลูกสุนัขโดยผสมกับน้ำแล้วก็ตาม แต่ลูกสุนัขของท่านยังคงต้องการน้ำทุกวัน

อาหารหรือท้องเสีย

บางครั้งสุนัขท้องเสียและดูเหมือนเจ้าของสุนัขจะรู้สึกว่ามีสาเหตุมาจากอาหาร แต่ความจริงก็คืออาการท้องเสียอาจเป็นผลมาจากสาเหตุต่างๆ มากมายซึ่งรวมถึงการติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย หรือพยาธิด้วย โดยแม่สุนัขอาจส่งตัวอ่อนของพยาธิตัวกลมหรือพยาธิปากขอไปยังลูกสุนัขผ่านทางน้ำนม ซึ่งเกิดขึ้นได้หากไม่ได้ขับพยาธิให้สุนัขตัวเมียก่อนผสมพันธุ์ นอกจากนี้ บางครั้งลูกสุนัขอาจมีพยาธิคอคซิเดียด้วย ดังนั้นวิธีหนึ่งที่จะช่วยป้องกันได้คือการทำความสะอาดสภาพแวดล้อมที่แม่สุนัขและลูกสุนัขใช้ชีวิตอยู่อย่างถูกสุขลักษณะ สุนัขบางพันธุ์อย่างเยอรมันเชพเพิร์ดและไซบีเรียนฮัสกี้ส่วนใหญ่แล้วอุจจาระจะค่อนข้างนิ่ม บางครั้งปัญหาไม่ได้อยู่ที่สายพันธุ์ แต่เป็นที่สุนัขตัวนั้นๆ และไม่เกี่ยวกับความผิดปกติหรือความเจ็บป่วยใน

ระบบย่อยอาหาร

การเปลี่ยนอาหารในทันทีอาจทำให้ท้องเสียและอาเจียนได้ หากต้องการเปลี่ยนอาหาร ควรค่อยเป็นค่อยไปโดยใช้เวลาประมาณ 7-10 วัน ควรผสมอาหารใหม่ลงในอาหารที่ให้อยู่ในปัจจุบันโดยเริ่มจากปริมาณน้อยๆ แล้วค่อยๆ เพิ่มขึ้นทุกวันและลดอาหารที่ให้อยู่ในปัจจุบันลงจนกว่าสามารถเปลี่ยนได้สำเร็จ การให้เนื้อหรืออาหารสำหรับลูกสุนัขเป็นอาหารเสริมเพิ่มเติมจากมื้อหลักอาจไม่ได้ทำให้ลูกสุนัขได้รับสารทั้งหมดที่ร่างกายต้องการ และหากให้เป็นประจำอย่างต่อเนื่อง อาหารเสริมเหล่านี้อาจเป็นผลเสียต่อความสมดุลทางโภชนาการของอาหารสำหรับลูกสุนัขและอาจทำให้ท้องเสียและ/หรืออาเจียนได้ แม้ว่าจะไม่จำเป็น แต่นมเป็นอาหารที่มีประโยชน์สำหรับลูกสุนัขที่เพิ่งหย่านม และอาจใช้ผสมกับอาหารแห้งเพื่อให้ลูกสุนัขรับประทานได้ อย่างไรก็ตาม นมมีฤทธิ์เป็นยาระบายและอาจทำให้เกิดปัญหาต่อระบบย่อยอาหารได้ หากอาการท้องเสียและ/หรืออาเจียนไม่หายไป โปรดปรึกษาสัตวแพทย์ อัตราที่เผื่อไว้เพื่อความปลอดภัย เจ้าของลูกสุนัขบางท่านสงสัยว่าส่วนประกอบในอาหารสำหรับสุนัขบางอย่างสูญไปในกระบวนการผลิตและในขณะวางขายอยู่บนชั้นสินค้าหรือไม่ ผู้ผลิตซึ่งผลิตอาหารสัตว์คุณภาพสูงจะกำหนดอัตราเผื่อเพื่อความปลอดภัยของสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกายไว้ในสูตรผลิตภัณฑ์เพื่อชดเชยสารอาหารที่สูญเสียไปในกระบวนการผลิตและการจัดเก็บ อัตราเผื่อเพื่อความปลอดภัยดังกล่าวไม่สูงพอที่จะก่อให้เกิดสารอาหารที่เป็นพิษ แต่การที่เจ้าของลูกสุนัขให้อาหารเสริมเป็นวิตามินต่างๆ อย่างต่อเนื่องอาจทำให้อัตราเผื่อเพื่อความปลอดภัยนี้สูญไป

การให้รางวัลพิเศษ

ท่านสามารถดูแลให้ลูกสุนัขของท่านได้รับสารอาหารที่ครบถ้วนตามที่ร่างกายต้องการได้ด้วยการจัดเตรียมอาหารที่ท่านเลือกเองและการสร้างนิสัยการรับประทานอาหารให้กับลูกสุนัข การทำให้ช่วงเวลาของการให้อาหารเป็นประสบการณ์ที่เต็มไปด้วยความสุขสำหรับลูกสุนัขนั้นช่วยในการทำความรู้จักและสร้างความคุ้นเคยกับลูกสุนัขที่เพิ่งรับมาอยู่ใหม่ได้เป็นอย่างดี โดยสายสัมพันธ์อันดีระหว่างเจ้าของและลูกสุนัขนั้นเกิดขึ้นได้จากประสบการณ์อันดีในขณะลูกสุนัขรับประทานอาหารที่เราให้ด้วย นอกจากนี้ การให้อาหารยังช่วยในการฝึกฝนลูกสุนัขของท่านได้ด้วย โดยเมื่อท่านวางชามอาหารลงบนพื้น ให้เรียกชื่อที่ท่านตั้งให้กับลูกสุนัข แล้วตามด้วยคำสั่ง “มานี่” วิธีนี้นอกจากจะเป็นการเริ่มต้นให้ลูกสุนัขหัดฟังคำสั่งแล้วยังช่วยให้ลูกสุนัขรู้จักชื่อของตัวเองอีกด้วย

ปัจจัยความสำเร็จในการเลี้ยงลูกสุนัข

พันธุกรรม การดูแล และอาหารเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อพัฒนาการของลูกสุนัข ทั้งนี้ ในเรื่องของพันธุกรรมนั้นเป็นปัจจัยที่ติดตัวมาแต่กำเนิด จึงไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ ดังนั้น การควบคุมปัจจัยที่เหลืออีก 2 ประการจึงเป็นความรับผิดชอบของท่านโดยตรง การดูแลลูกสุนัขเป็นอย่างดีนั้นรวมไปถึงการจัดให้มีที่อยู่อาศัยที่สะอาดและสะดวกสบาย การพาลูกสุนัขไปพบแพทย์เป็นประจำเพื่อรับวัคซีน การตรวจหาพยาธิและการตรวจสุขภาพทั่วไป การดูแลความสะอาดของร่างกาย และการหัดให้ฟังคำสั่งหรือการฝึกฝนพฤติกรรมอย่างพอเพียง ในการฝึกฝนลูกสุนัข ต้องยึดหลัก 3 P คือ Patience (อดทน), Persistence (เสมอต้นเสมอปลาย), และ Praise (ให้คำชม)

การประเมินรูปร่างของลูกสุนัข

ลูกสุนัขรูปร่างผอม: เห็นซี่โครงชัดเจน จับแล้วไม่พบไขมัน กระดูกเชิงกรานชัด มีเอวและไม่มีพุง
ลูกสุนัขรูปร่างอ้วน: บริเวณซี่โครงมีไขมันเป็นชั้นๆ มีไขมันสะสมบริเวณสันหลังและโคนหาง ไม่มีเอวหรือมีแต่สังเกตเห็นไม่ชัด หน้าท้องย้อยออกมา
ลูกสุนัขรูปร่างดี: บริเวณซี่โครงมีเนื้อมีหนังแต่ไม่มีไขมันส่วนเกิน หน้าท้องกระชับ

การดูแลสุนัข   ที่อยู่ที่นอน สุนัขควรมีที่อยู่ที่นอนเป็นที่เป็นทางแลเป็นสัดเป็นส่วน อาจจะใช้ผ้าเก่า ๆ หรือเศษผ้านุ่ม ๆ หลายๆชั้น ทำเป็นที่นอนขนาดเล็กใหญ่แล้วแต่ความเหมาะสม ส่วนการรรจะเลี้ยงดูสุนัขกกกไว้ในบ้านหรือไม่นั้นคงแล้วแต่ ความพร้อมของสมาชิกในครอบครัว ส่วนใหญ่แล้วหากมันยังเล็กอยู่ก็นิยมเลี้ยงไว่ในบ้านเพื่อคอยดูแล และทำให้มันสนิทสนมกับคนในบ้านได้ง่าย แต่ต้องคอยดูแลเรื่องการขับถ่ายให้เป็นที่เป็นทาง หากมีบริเวณบ้านมากพอ ควรเลี้ยงไว้นออกบ้าน โดยสร้างกรงที่ขมีขมันความแข็งแรง กว้างขวางตามขนาดของสุนัข ควรมีมุ้งกางให้สุนัขด้วย มีหลังคากันแดดกันฝนได้ และมีฝากันลมในทิศทางที่ถูกต้อง บริเวณที่ตั้งกรงควรเลือกเอา ที่ร่ม ที่มีอากาศถ่ายเทได้สะดวก ไม่อับชื้น เวลากลางวันต้องมีแสงแดดส่องผ่านเข้าได้บ้างเพื่อฆ่าเชื้อโรค และให้กรงแห้งพื้นกรงควรจะสะดวกในการทำความสะอาด ไม่เป็นที่หมักหมดของสิ่งปฏิกูลต่าง ๆ มีที่ระบายของเสียได้สะดวก

การตัดหาง สุนัขบางพันธุ์นิยมตัดหาง ให้เหลือความยาวตามลักษณะในพันธุ์นั้นนิยม ซึ่งก็ควรตัดในขณะที่ยังมีอายยังน้อย ๆ อยู่ เพื่อที่จะไม่มีเลือดออกมามาก สุนัขไม่เจ็บปวด แผลหายเร็วและทำได้ง่ายโดยไม่ต้องวางยาสลบ ฉะนั้นสุนัขพันธุ์ ที่ต้องตัดหางหลังคลอดควรนำลูกสุนัขไปทำการตัดหางภาายในหนึ่งสัปดาห์หากจะตัดหางเอง ต้องทำในระยะไม่เกิน 7 วันลังคลอด โดยการบูรป่าลิบขนบริเวณหางที่ต้องการตัดออกให้ถึงผิวหนัง แล้วทำความสะอาดด้วยการใช้แอลกอฮอล์ หรือทิงเจอร์ไอโอดีน ทาให้ทั่ว ต่อจากนั้นก็รูดผิวหนังขึ้นมาทางโคนหาง แล้วใช้เชือกหรือยางรัดไว้ให้แน่นตรงข้อที่ 2 ของกระดูกโคนหาง ใช้กรรไกรที่ฆ่าเชื้อแล้วตัดตรงระหว่างข้อ ของกระดูกที่จะตัด แล้วแต้มด้วยทิงเจอร์ไอโอดีน ทิ้งไว้ 4-5 ชั่วโมง จึงค่อยเอาเชือกหรือยางรัดออก ปล่อยให้แผลหาย โดยมากผิวหนังของหางที่รูดขึ้นไปก็จะรูดลงมาเอง หรืออาจจะเย็บปิดก็ได้ถ้าต้องการ

การตัดหู สุนัขบางพันธุ์นิยมตัดหู เช่น บ็อกเซอร์, โดเบอร์แมน, มินิเจอร์ พินเซอร์ และเกรท เดน ซึ่งก็ควรทำการตัดหู เมื่อลูกสุนัขอายุระหว่าง 12-14 สัปดาห์ เพราะขนาดโตพอที่จะทำการผาตัดได้ง่าย ทนต่อการวางยาสลบ หลังจากตัดแล้วหมอจะต้องดามหูไว้จนกว่าหูจะตั้งตรงตามต้องการ ซึ่งกินเวลาประมาณ 3-4 สัปดาห์ ระหว่างนี้เจ้าของจะต้องคอยดูและอยู่ให้สุนัขเกาแผลจนไไหมที่เย็บหลุด หรือแผลสกปรก เพราะจะทำให้รูปทรงของหูไม่เป็นไปตามต้องการ

การอาบน้ำ สุนัขก็เหมือนคนที่จะต้องดูแลรักษาความสะอาดและตกแต่งให้ดูสวย น่ารักอยู่เสมอ เนื่องมาจากมันไม่สามารถจะทำความสะอาดและเสริมสวยให้ กับตนเองได้ ผู้เลี้ยงจึงจะต้องทำหน้าที่ สนใจในตัวของมันเสมือนหนึ่งเป็นตัวของมันเองเลยทีเดียว การอาบน้ำต้องใช้แชมพู และสบู่ควบคู่ไปด้วย ควรเลือกซื้อแชมพูหรือไม่ก็สบู่ที่ผลิตขึ้น สำหรับใช้กับสุนัขเท่านั้น อย่านำแชมพูหรือสบู่ของคนมาใช้กับสุนัขโดยเด็ดขาด เพราะผิวหนังของสุนัขบางชนิดบอบบางมาก หากอาบน้ำด้วยแชมพูหรือสบู่ของคน จะทำให้มีปัญหาเรื่องขนแห้ง หยาบ และมีสะเก็ดรังแคขึ้นบนผิวหนัง บางตัวเป็นหนักถึงอาจจะขนร่วงไปเลยก็มี          ปัจจุบันแชมพูสุนัขมีให้เลือกหลายสูตร มีทั้งแบบผสมครีมในตัว ประเภททูอินวัน หรือทรีอินวัน ชนิดที่มีสารฆ่าเห็บ ฆ่าหมัด เยอะแยะมากมายไปหมด ก่อนซื้อควรอ่านดูฉลากข้างขวดว่าเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีคุณ สมบัติอะไรบ้าง บรรจุเท่าใด หมดอายุวันไหน แล้วจึงเลือกซื้อมาใช้ให้ถูกกับลูกสุนัขของเรา                  :: วิธีอาบน้ำให้สุนัข ::  อุปกรณ์ต้องเตรียม คือ แชมพูสำหรับสุนัข ผ้าเช็ดตัว อ่างน้ำ หรือสายยาง ที่ต่อจากก๊อกน้ำ เครื่องเป่าผม ขั้นตอนการอาบน้ำให้สุนัขทำได้ดังนี้ คือ  จับสุนัขให้อยู่ในอ่างนิ่งๆ โดยการจับที่ปลอกคอ เป็นไปได้ควรอุดหู ทั้งสองข้าง ของสุนัขด้วยสำลีเพื่อป้องกันมิให้น้ำเข้าหู แล้วจึงค่อยเทน้ำลง บนตัวสุนัขให้ทั่วทั้งตัว ใช้แชมพูสุนัขเทลงบนตัวสุนัข แล้วจึงใช้มือถูนวดแชมพูให้ทั่วใน ขณะที่มืออีกข้างหนึ่งยังจับปลอกคอสุนัขอยู่เพื่อจะให้มันอยู่นิ่งๆ ล้างแชมพูที่ส่วนหัวของลูกสุนัขก่อน จากนั้นจึงล้างแชมพูที่ลำตัวให้ สะอาด แล้วใช้ผ้าเช็ดให้แห้งทั้งตัว เอาสำลีที่อุดหูออก แล้วเป่าขนให้แห้ง พร้อมกับแปรงขนให้ได้รูป ทรงตามที่ต้องการ

การแปรงและหวีขน สุนัขทุกพันธุ์ต้องการแปรงขนเหมือนกัน ไม่จำเป็นว่าสุนัขตัวนั้นจะ ต้องมีขนยาวเพียงเท่านั้น การแปรงหวีขน ของสุนัขบ่อยๆ นอกจากจะ ทำ ให้ขนสวย ขนไม่พันกันแล้ว ยังจะเป็นการทำความสะอาดตัวของสุนัขได้ เพราะเวลาเราแปรงขน สิ่งสกปรกจะถูกกำจัดออกมารวมทั้งบรรดาขนเก่า ที่หลุดออกมา นอกจากนั้นผิวหนังที่ได้รับการ กระตุ้นจากการ หวีหรือแปรงก็จะขับน้ำมันมาเคลือบขนสุนัขทำให้ขนนุ่ม และเป็นเงางาม โดยที่เราไม่ต้องเสียเงินไปซื้ออาหารเสริมมาให้มันกินให้สิ้นเปลืองเปล่า ๆ ควรฝึกหวี และแปรงขนสุนัขแต่เล็ก ๆ เพื่อจะได้เคยชินและยอมให้เรา เสริมสวยแต่โดยดี                             แปรงด้วยแปรงขนอ่อน              ลูบไล้ด้วยฟองน้ำ                   แปรงด้วยหวีซี่ห่าง                   ตัดขนด้วยกรรมไกร                 ขจัดเห็บหมัด            สุนัขไม่ชอบหากคุณแปรงขนย้อนทาง              เทคนิคการหวีและแปรงขนสุนัข การแปรงขนสุนัขทุกวันจะทำให้สุนัขมีสุขภาพดี ขนเป็นเงางาม ไม่มีสิ่งสกปรกหมักหมมอยู่ ในขนสุนัข พันธุ์ขนยาว เช่น อาฟกัน ฮาวด์ ชิสุ ควรหวี ทุกวัน ส่วนสุนัขพันธุ์ขนสั้น เช่น บลูด็อก เกรดเดน แปรงขนเพียง2-3 ครั้ง ต่อสัปดาห์ก็พอ ส่วนสุนัขพันธุ์พุดเดิ้ลต้องใช้การตัดแต่งขน จะหวีให้ตรงแบบสุนัขพันธุ์อื่นไม่ได้           :: การหวีขนสุนัขพันธุ์ขนสั้น อุปกรณ์ที่ใช้มีแปรงบิสเทิล แปรงหวีสลิดเกอร์ หวีตรง ขั้นตอนการหวี มีดังนี้      - ใช้หวีแปรงสลิดเกอร์หวีก่อน เพื่อจำกัดเอาขนที่พันออกไม่ให้เกิดก้อน สังกะตัง ออกแรงหวีเพียง             เบาๆนุ่มๆ หวียาวๆ จากคอถึงลำตัวทำเช่นนี้ทั่วตัว      - ใช้หวีบิสเทิลแปรง เพื่อเอาขนที่ตายแล้วและสิ่งสกปรกให้หลุดออกจากขนของสุนัขทั้งตัว      - ใช้หวีตรง หวีบริเวณที่ยาว เช่น ส่วนของหาง เท้า ขา ถ้าพบว่าขนพันกันให้ใช้กรรไกรตัดออก         สุนัขจะได้ไม่เจ็บ :: การหวีขนสุนัขที่สั้นเกรียน อุปกรณ์ที่ใช้มี แปรงรับเบอร์ หนังชามัวร์ แปรงบิสเทิล      - ใช้แปรงรับเบอร์ เพื่อแปรงย้อนขนสุนัขจะทำให้ขนตาย และสะเก็ด ผิวหนัง สิ่งสกปรกหลุดออกโดยง่าย      - ใช้แปรงบิสเทิล แปรงขนตัวสุนัขอีกครั้งให้ทั่วทั้งตัว เพื่อเอาขนที่ตายและสะเก็ดออก      - เช็คขนสุนัขด้วยหนังชามัวร์ เพื่อให้ขนเป็นมันเงางาม :: การหวีขนสุนัขที่ขนตรงยาว อุปกรณ์ที่ใช้มีแปรงสลิดเกอร์ แปรงบิสเทิล หวีตรง กรรไกร      - ใช้แปรงสลิดเกอร์หวีขนก่อน เพื่อทำให้ขนที่พันกันอยู่คลายตัวออก      - ใช้แปรงบิสเทิลหวีตามอีกครั้ง เพื่อทำให้ขนมันเงา และหวีง่ายขี้นไปอีก      - ใช้หวีตรง หวีจัดให้ขนของสุนัขตกลงไปข้างลำตัว ด้านซ้ายและด้านขวาตามแนวขน      - ใช้กรรไกรตัดแต่งบริเวณเท้าและหู เพื่อให้เป็นระเบียบเรียบร้อยดูสวยงาม

การดูแลหู หูมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องได้รับการดูแลเอาใจใส่เป็นอย่างยิ่ง สุนัขที่มีหูปกติจะต้องมีสีชมพูเรื่อๆ สะอาด ไม่มีกลิ่นผิดปกติ หูควรสะอาดไม่มีขี้หูมากจนเกินไป ไม่มีเห็บ หรือหมัด ไม่เป็นแผล หนอง สุนัขบางพันธุ์รวมทั้งพวกพุดเดิ้ล มักมีขนขึ้นที่บริเวณช่องหู ขนเหล่านี้จะเป็นตัวเพาะเชื้อโรค และหมักหมมส่งสกปรกทั้งหลายได้เป็นอย่างดี พวกหูยานก็เก็บสิ่งสกปรกต่าง ๆ ได้ง่ายจึงต้องหมั่นเอาใจใส่เช็ดถูสิ่งสกปรกในช่องหูออกให้หมด พวกหูตั้งนี้รักษาง่าย เพราะช่องหูสามารถถ่ายเทกับอากาศภายนอกได้โดยธรรมชาติ ฉะนั้นสิ่งสกปรกต่าง ๆ จึงไม่สามารถหมักหมมจนเกิดโรคได้มากนัก ถ้าหูสุนัขสกปรกมากก็ควรใช้สำลีหรือผ้านุ่มๆ เช็ดบริเวณใบหูและรูหูส่วนนอก ๆ เป็นประจำทางที่ดีหลังการอาบน้ำ เพราะสามารถตรวจสอบว่ามีน้ำหลงเหลือเข้าไปในรูหูหรือไม่ ถ้ามีจะได้เช็ดออกให้แห้ง เป็นการป้องกันหูอักเสบได้ด้วย แต่อย่าได้พยายามทำความสะอาดลึกเข้าไปในรูหูเป็นอันขาด บริเวณอ่อนไหวดังกล่าวควรปล่อยให้เป็นหน้าที่ของแพทย์

การดูแลตา ตาของสุนัขที่มีสุขภาพดีจะมีแววตาแจ่มใส ไม่ขุ่นมัวหรือมีสีแดง หรือมีขี้ตา รวมทั้งน้ำตาไหลเป็นคราบอยู่เสมอก็แสดงว่าต้องมีอะไรผิดปกติเข้าตา ถ้าเป็นโรคตาอักเสบธรรมดาเพราะผงเข้าตา ก็ควรใช้น้ำยาล้างตา 4-5 หยด ใส่เพื่อให้สิ่งสกปรกออกก่อน แล้วใช้ผ้าที่สะอาดเช็ดเบา ๆ รอบ ๆ ขอบตาออกได้ ถ้าเป็นมากกว่านี้ควรจะนำไปพบสัตวแพทย์สุนัขบางพันธุ์ เช่น พวกพุดเดิ้ล มักมีรอยด่างสีน้ำตาลที่ขนใต้ตาเสมอ ที่เป็นเช่นนี้เพราะขนบริเวณนั้นเปียกแฉะเนื่องจากหยาดน้ำตาของสุนัข คราบน้ำตานี้จะติดแน่นที่หัวตาย้อยลงมา การกำจัดรอยด่างนี้ทำได้โดยการหมั่นเช็ดถูให้บ่อยๆครั้งทุกวัน เพื่อให้ขนที่ติดคราบน้ำตานี้ค่อย ๆหลุดร่วงหมดไปสุนัขบางตัวตาแฉะ อาจจะเป็นเพราะขนตาขึ้นผิดปกติ แยงเข้าไปในลูกตา การรักษาอาการนี้ควรเป็นหน้าที่ของสัตวแพทย์

การดูแลฟัน โดยปกติแล้วสุนัขฟันผุได้ยากมาก แต่ที่เห็นบ่อยคือ เหงือกอักเสบ เกิดจากฟันสุนัขไม่สะอาด ขี้ฟันหมักหมมจนจับเป็นคราบสีเหลืองเกาะติดที่ผิวฟัน คือ หินปูนนั่นเอง บางทีหินปูนมีมากและลุกลามไปจนถึงเงือก ทำให้เหงือกอักเสบ มีกลิ่นปาก จนกระทั่งฟันหลุดไปในที่สุดวิธีป้องกันการจับตัวของหินปูน ควรให้สุนัขกินอาหารสำเร็จรูปที่เป็นเม็ดแห้ง หรือให้แทะกระดูกเสียบ้างเพื่อขัดฟัน แต่ถ้าจะให้ดีจริงๆ ควรให้สัตวแพทย์ตรวจฟันทุกปี สุนัขบางพันธุ์ก็มีการจัดเรียงตัวของฟันที่แย่มาก มีเหงือกเป็นหนองและฟันหลุดเสมอการให้แทะกระดูกไม่อาจช่วยได้เลย พวกนี้ต้องตรวจฟัน และทำความสะอาดเสมอโดยสัตวแพทย์

การดูแลเล็บ เล็บสุนัขจะงอกจิกลงดิน มันจะสึกไปเองโดยธรรมชาติ แต่ถ้าเป็นสุนัขที่เลี้ยงบนพื้นไม้หรือพื้นซีเมนต์ มักจะพบปัญหาเล็บไม่สึก มีเล็บยาวเร็วกว่าปกติทำให้เดินไม่สะดวก และเมื่อทิ้งไว้นาน ๆ จะทำให้นิ้วคด หรือแยกห่างออกจากกัน บางทีก็ถอนหรือฉีกแตกจนเกิดหนองได้ จะทำให้สุนัขเจ็บปวดมากเวลาเดิน ฉะนั้นจึงต้องหมั่นตรวจดูแลตัดเล็บเท้าให้สั้นอยู่เสมอการตัดเล็บสุนัขควรใช้กรรไกรสำหรับการตัดโดยเฉพาะ จะทำได้โดยง่ายและปลอดภัย ได้รอยตัดที่กลมโค้ง การตัดควรตัดที่ปลายเพียงเล็กน้อย ระวังอย่าตัดให้ถูกปลายประสาทสีชมพูในเล๋บได้สุนัขที่มีเล็บดำไม่สามารถมองเห็นปลายประสาทนี้ได้ ฉะนั้นตัดเล็บจึงทำได้แค่คลิบปลายเพียงเล็กน้อย หรือตัดตรงตำแหน่งต่ำจากบริเวณที่มีเลือดมาเลี้ยงสัก 3มิลลิเมตร การตัดเล็บควรทำทุกเดือน โดยหลังการอาบน้ำ เพราะเล็บที่เปียกน้ำจะอ่อนตัดง่ายกว่าธรรมดา   http://members.tripod.com/dog_kingdom/take_care.htm  http://www2.nestle.co.th/purina/all_about_dog.html